Je mag hem gerust de Oskar Schindler van Twente noemen. Of van Nederland. Dan zeg je geen woord teveel. Enschedeër Leendert Overduin zette tijdens de Tweede Wereldoorlog een ondergrondse woningbouwvereniging op. Met een onderhoudsdienst en een bijstandsafdeling. Twaalfhonderd Joden kregen onderdak, eten en meer. Zij overleefden de oorlog allemaal. Bron: 1Twente
In Enschede organiseert dominee Leendert Overduin een ondergrondse reddingsoperatie voor Joodse inwoners. Met hulp van de Joodse Raad, textielfabrikanten en de politie helpt hij 1.200 mensen onderduiken. Zijn succesvolle hulporganisatie blijft grotendeels onbekend. De biografie Leen van Willy Berends belicht dit vergeten heldenverhaal.
Lotje de Lussanet bespreekt haar nieuwe boek met gastsprekers: Ron Blom – teamleider bij Staatsbosbeheer, Harrie Alberts – voormalig medewerker ministerie van LNV en Gerrit Wentink – hoveniersbedrijf Wentink
Waarom worden bomen gekapt of juist gespaard? Welke verhalen en tradities zijn onverbrekelijk verbonden aan bos en bomen? Hoe ervaren inwoners van Diepenheim de veranderingen van het landschap door de intensieve landbouw en de technologische vernieuwingen?
Lotje de Lussanet sprak met meerdere deskundologen, zowel in het Stedeke als daarbuiten, over hun relatie met natuur en bomen. Als beeldend kunstenaar zocht zij naar een dialoog tussen hun verhalen en haar kunstwerken. Dat heeft geleid tot een fraaie uitgave met een mooi grafisch design en een expositie, samen een bescheiden bijdrage aan cultuur en landschap op een bevoorrechte plek op deze wereld.
Gastsprekers boekpresentatie:
Ron Blom – teamleider bij Staatsbosbeheer
Harrie Alberts – voormalig medewerker van het ministerie van LNV
Harrie Kiekebosch en Robert Kemper Alferink zijn vanavond te gast in Salland Magazine, de talkshow van Salland1. Beiden weten alles over de streektaal.
“Waarom is de streektaal zo belangrijk, hoe gaan nieuwkomers in Salland hiermee om?” Dit zijn zomaar een aantal vragen die voorbij komen in de uitzending. Harrie heeft onder andere meegewerkt aan het boekje ‘Sallands voor beginners’. Robert is helemaal bekend met de streektaal, hij kan hier veel over vertellen.
Presentatrice Gemma Groot Zwaaftink ontvangt haar gasten in de studio in Wijhe. De uitzending van Salland Magazine begint donderdag om 20.00 uur op het tv-kanaal van Salland1. De uitzending is ook rechtstreeks te volgen en terug te kijken via YouTube.
Donderdagavond 13 maart 2025 tijdens de raadsvergadering in dialect krijgt burgemeester Zuidema van Raalte officieel het eerste exemplaar aangeboden van het nieuwe boekje ‘Sallands voor beginners’ waarna het overal te koop is voor 13,50.Uitgever is de jonge Nedersaksische Uitgeverij in Haarle. De oplage is groot met 1500 stuks, maar volgens de makers zullen die snel verkocht zijn. “In Twente is een soortgelijk boekje al toe aan de zesde herdruk,” zo zeggen twee van de samenstellers; Jan Leenhouts uit Raalte en Martijn Knobben uit Hellendoorn (maar geboren en getogen in Haarle).
Het eerste idee ontstond vorig jaar tijdens een bijeenkomst van Sallandse historische verenigingen, zo vertelt Jan Leenhouts uit Raalte; “Op die bijeenkomst was de breed gedragen conclusie dat de Sallander niet heel erg trots is op zijn streek en de streektaal. Daar begon het dus mee. Al komt daar in deze tijd gelukkig wel verandering in.”
Samen met onder meer Martijn Knobben en Inge Kemper (vormgeving) en ondersteund door veel adviseurs vormde Jan de redactie. De inspiratie kwam van de (uitverkochte) uitgave ‘Wa woj zeng da?’ uit de Salland Serie van Ben Nijboer uit Heino maar ook van eerder verschenen boekjes over respectievelijk Achterhoeks, Twents en Gronings voor beginners.
Afgelopen najaar ging dus ook onder meer Martijn Knobben (36) aan de slag. ”Vorige generaties spraken meestal nog in het dialect maar tegenwoordig is dat vaak Nederlands. Dat vind ik ontzettend jammer. Ik heb daarom enkele jaren geleden al meegedaan aan de cursus ‘Leer mij Salland kennen’. Ook dit boekje kan bijdragen aan het behoud van de streektaal. Net als bijvoorbeeld het Zunnewende festival op 27 juni op landgoed Schuilenburg in Hellendoorn waar ik bij de organisatie betrokken ben.”
Dat het om Salland gaat is bij deze nieuwe uitgave meteen duidelijk; op de voorkant is de jonge Sallandse vlag te zien, omlijst met Sallandse woorden zoals heujpinke, umslieks, droadnaegel, konkelefoez’n, bokse en kloete. Hoewel de titel ‘Sallands voor beginners’ doet vermoeden dat het een soort van taalcursus is voor niet-Sallanders (of niet Sallands sprekende Sallanders) ligt dat toch een stuk genuanceerder. Jan Leenhouts; “Zie het als een nuttig taalgidsje als je nieuw in deze streek bent als bijvoorbeeld toerist of inburgeraar. Hoe bestel je dan een koekje bij de koffie in het Sallands? Hoe vraag je aan een Sallander of hij klaar is om naar huis te gaan? Of waar de pinautomaat is. In het boekje kun je dat terugvinden. Dus, ist’r een pinautomate of flapp’ntap in de buurte? Of op een festival, woar ku’w munt’n kriegn?” Zo zijn er meer ‘nuttige’ vragen in het Sallands; Ku’j nog wat met de pries doe’? Of, töt hoe laete bint jullie lös?
Toch biedt het boekje veel meer dan een lange lijst met Sallandse woorden, gezegdes, spelling, uitspraak en grammatica, verdeeld over hoofdstukken als feesten, tradities, folklore, het weer, dieren, sport en spel. Gerard Oosterlaar van Höllenboer staat er bijvoorbeeld in met het lied ‘Dialect’. En Hendrik Jan Bökkers vertaalde ‘Thinking of You van Kate Perry in het lied ‘Denk ik aan oe’. En het oude Salland Lied van Holtenaar Brouwer, inclusief enkele Twentse woorden, is er ook in terug te vinden.
Die doelgroep van toeristen en nieuwkomers mag dan ook heel ruim gezien worden. Martijn; “Mijn oma wil het straks ook graag hebben, zo heeft ze al gezegd. Ik denk dat heel veel Sallanders het heel erg leuk vinden om te hebben.” Voor het Sallands is geen algemeen erkende schrijfwijze zoals voor het Nederlands. Dat hebben de samenstellers pragmatisch opgelost. “Er is nu eenmaal voor het Sallands geen rood of groen boekje met vaste spellings- en grammaticaregels. Wij hebben daar niet moeilijk over gedaan en het zo geschreven dat het voor iedereen makkelijk te lezen is. Met wel steeds de bekende komma n op het einde van een woordje, dat hoort bij het Sallands. En als we twijfelden of niet wisten, dan hebben we het aan adviseurs als Gerard Oosterlaar gevraagd.”
Met een nieuw boekje over Salland wil Jan Leenhouts de trots en het unieke karakter van de streek uitdragen. Want dat mist hij bij de mensen hier. ,,Wie kan er zeggen dat de Sallandse Heuvelrug zijn achtertuin is? Niemand.”
📚 Oer-Twente: Een reis door mystiek en geschiedenis 🌿
Met trots kondigen we onze samenwerking aan met Willy Berends! 🤝 Medio 2025 verschijnt De laatste stam, burgers van Twente, het eerste deel van een indrukwekkend tweeluik waarin Berends zijn ontdekkingen over de oergeschiedenis van Twente deelt.
Op ruim vijfhonderd pagina’s, rijk geïllustreerd met bijna 1000 foto’s 📸, neemt Berends je mee langs mysterieuze rituelen 🕯️, een mengeling van voor- en na-christelijke tradities ⛪, en fascinerende verhalen die het ‘vergeten land’ Twente onthullen.
Voorzitter van de Nedersaksische Uitgeverij Robert Kemper Alferink (links) en Willy Berends (rechts) tekenen de samenwerkingsovereenkomst.
Met zijn kenmerkende Twentse ironie brengt Berends de geschiedenis tot leven 📖. Dit boek is niet alleen een eerbetoon aan de rijke geschiedenis van Twente, maar ook een uitnodiging om dit bijzondere stukje Nederland opnieuw te ontdekken 🌍.
Wij zijn vereerd om aan dit project te mogen bijdragen ✨. En dit is nog maar het begin: deel twee belooft net zo omvangrijk en meeslepend te worden!
Houd onze pagina in de gaten voor updates en exclusieve content rondom deze bijzondere samenwerking 👀.
De voortzetting van de Salland Serie door de Nedersaksische Uitgeverij is geweldig nieuws voor liefhebbers van regionale geschiedenis en cultuur. Deze boekenreeks zet de unieke identiteit, het rijke erfgoed en de verhalen van Salland in de schijnwerpers, een streek die een belangrijke plaats inneemt binnen de Nedersaksische taal- en cultuurregio.
Oorspronkelijk uitgegeven door Guldemond Raalte, is de Salland Serie een bekende collectie boeken over de geschiedenis, cultuur en tradities van Salland, een regio in Overijssel. De reeks werd in 1982 opgezet door de Raalter boekhandelaar Arno Guldemond, met als doel het bijzondere karakter van Salland vast te leggen en breed toegankelijk te maken. Sinds de start zijn er 25 titels verschenen, geschreven door auteurs zoals Broos Seemann, Gerrit van der Waarde-Nikkels en Herman Koerhuis. De meest recente uitgaven werden verzorgd door boekhandelaar Annet Ellenbroek uit Raalte. Het bestuur van de Nedersaksische Uitgeverij spreekt zijn dank uit aan de erven Guldemond en Annet Ellenbroek voor het vertrouwen dat zij in ons hebben gesteld.
Salland Serie cadeaupakket
Om de voortzetting van de Salland Serie te vieren, biedt de Nedersaksische Uitgeverij een speciaal cadeaupakket aan. Dit pakket bevat enkele klassieke uitgaven uit de reeks, aangevuld met het Sallands Kookboek van Ben Ellenbroek.
Een van de eerste nieuwe uitgaven van de Nedersaksische Uitgeverij is Sallands voor beginners onder redactie van Martijn Knobben, Jan Leenhouts en Inge Kemper. Een praktische gids die in maart 2025 verschijnt. Het boek richt zich op bewoners, toeristen en nieuwkomers in Salland en helpt hen om de lokale taal en uitdrukkingen beter te begrijpen.
Met deze nieuwe impuls hoopt de uitgeverij de rijke cultuur en geschiedenis van Salland blijvend onder de aandacht te brengen.
Hoe gaat Twente met zijn verleden om? Dat is de centrale vraag in het Jaarboek Twente 2025. Dat boek is onlangs uitgegeven door de Nedersaksische Uitgeverij Bij ons is voorzitter van de Nedersaksische Uitgeverij: Robert Kemper Alferink.
Scheurkalenders 2026 Stuur nu je foto's in voor de Sallandse of Twentse Scheurkalender 2026! Inzenden kan tot 1 mei, in hoge resolutie en voorzien van een bijschrift met de locatie, naar info@nedersaksische-uitgeverij.nl.
